امروزه رقابت نه تنها در بسیاری از حوزه های کالا و خدمات، جدی و نفس گیر شده است بلکه وارد عرصه هایی همچون گردشگری نیز شده است. اینجاست که مقاصد گردشگری برای جذب هر چه بیشتر گردشگران با یکدیگر رقابت می کنند.

 توسعه خدمات و کالاهایی که صنعت گردشگری عرضه می کند اساسا برای برآورده کردن نیاز بازدید کنندگان است که همین بازدید کنندگان، خالقان تقاضا نیز هستند. رقابت و پیچیدگی در صنعت گردشگری منجر به خلق مباحثی با عنوان برندسازی مکان یا برندسازی مقاصد گردشگری شده است که دامنه تولید محتوا در آن روزبه روز گسترده تر و غنی تر می شود. دانشی که مباحث نظری خود را ازعلوم مختلفی همچون، مدیریت بازاریابی، استراتژی های بازاریابی، برندسازی، جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی،  علوم رفتاری و … عاریت می گیرد.

از سوی دیگر در سالهای اخیر اهمیت بازاریابی دیجیتال به بخش جدایی ناپذیر استراتژی ها و تاکتیک های بازاریابی تبدیل شده است.  شرکتها و سازمان های تولیدی،خدماتی و عمومی برای بهره گیری از امکانات فضای دیجیتال تلاش دارند گوی سبقت را از رقبای خود بربایند. همچنین صنعت گردشگری نیز از این موج تحولات دور نمانده است و سیاستگذاران ، مجریان و مبلغان گردشگری به شیوه های گوناگون از ابزارهای دیجیتال برای بازاریابی مکان، خدمات و کالاهای خود استفاده می کنند.

با وجود گسترش استفاده از بازاریابی دیجیتال برای بازاریابی در صنعت گردشگری فقدان یک چهارچوب فکری منسجم در این مورد احساس می شود. در این نوشتار تلاش شده است با اتکا به اصول رفتار گردشگران، دسته بندی ای از نیازهای آنان  و اقدامات لازم برای گردشگران ارائه شود.

هر چندکه مدلهای مخلتفی برای صورتبندی رفتار مصرف کننده ذکر شده است اما متداول ترین آنها فرآیندی چهار مرحله ای را ارائه می کند:

برانگيخته شدن نياز---->جستجوي اطلاعات--->ارزيابي گزينه ها--->تصميم نهايي خريد

مدیران و برنامه ریزان بازاریابی بر این مبنای این مراحل ساختارهای ارتباطات با مشتری و فرآیندهای جذب مشتری را سامان دهی می کنند. هر چند در برخی حوزه ها وصنایع ممکن است این مراحل بصورت دیگری صورتبندی شده و مورد استفاده قرار گیرد.

در صنعت گردشگری نیز این فرآیند قدری متفاوت است و در برخی متون، مدل زیر برای مراحل رفتار گردشگران درنظر گرفته شده است. از این مراحل به عنوان «سفر مشتری» نیز یاد می شود.

علاقه ، انتخاب--->برنامه ريزي سفر--->رزرو--->بازديد--->تجديد خاطره و توصيه

حالا چگونه می توان فعالیت های بازاریابی دیجیتال را بر این مبنا برنامه ریزی و پیاده سازی کرد؟

در جدول زیر تلاش شده است به این پرسش ، پاسخ داده شود. در این جدول برای هر مرحله از «سفر مشتری» راهبردهای اصلی مشخص شده و متعاقب آن برنامه های عملی بازاریابی نیز پیشنهاد شده است.

نویسنده: مهدی ترکمان